Çocukluk Çağı Kanserleri

Kanser Nedir?

Kanser, hücrelerin çekirdeğinde bulunan ve genetik şifremizi taşıyan DNA’nın hasarı sonucu kontrolsüz ve anormal hücre çoğalması sonucunda ortaya çıkan bir hastalıktır.

Kanser insanlarda olabildiği gibi hayvanlar ve bitkilerde de olabilir. İnsan vücudunun her yerinde, tüm doku ve organlarda görülebilir.

Vücudumuzdaki tüm hücrelerin belli bir çoğalma hızı, kapasitesi ve ömrü vardır. Tüm hücrelerin çoğalmaları ve ömürleri vücudun çeşitli mekanizmaları ile çok sıkı şekilde kontrol edilir. Bu kontrol mekanizmalarında bir şekilde aksama veya bozulma olursa, vücudumuzun herhangi bir doku veya organındaki hücreler kontrolsüz olarak çoğalmaya başlar.

Bütün Tümörler Kanser midir?

Kontrolsüz olarak çoğalan hücreler bulundukları doku veya organda büyüyerek şişlik, kitle halini alarak belirti verebilir. Bu kitle veya şişliklere tümor veya ur denir.

Bütün tümörler veya urlar kötü huylu, yani habis değildir. İyi huylu, yani selim tümörler sadece köken aldıkları organ veya dokuda büyüyüp vücudun başka yerlerine sıçrama/dağılma yapmazlar. İyi huylu tümörler genellikle yavaş büyürler.

Kanser tanımı kötü huylu habis tümörleri ifade etmek için kullanılır.

Metastaz Nedir?

Kanserde hücreler iyi huylu tümörlere göre daha hızlı çoğalır ve bulundukları organda, dokuda veya çevre dokularda zararlı etkileri daha fazla olur. Kanser hücreleri damarlara geçiş yaparak kan veya lenf sıvısı yoluyla vücudun diğer organlarına veya dokularına da sıçrama yapabilirler. Buna metastaz denir.

Metastazlar genellikle lenf bezlerine, akciğerlere, kemik iliğine, kemiklere, karaciğere, bazen de beyine olabilir.

İyi huylu selim tümörler genellikle ameliyat ile alınarak tedavi edilirler. Çoğunlukla da bunu takiben ek ilaç veya ışın tedavisi (kemoterapi veya radyoterapi) gerekmez.

Kötü huylu habis tümörler, yani kanserlerin tedavisinde gerekirse cerrahi ile tümörün çıkarılması ve ardından türüne ve hastanın durumuna gore kemoterapi denilen ilaç tedavileri ya da radyoterapi denilen ışın tedavisi gerekebilir.

Çocuklarda Kanser Sıklığı Nedir?

Çocuklarda kanserler büyüklere gore çok daha nadirdir. Genel olarak toplumda yaşayan her bir milyon çocuktan 150 kadarına her yıl kanser teşhisi konulmaktadır. Ülkemizde her yıl yaklaşık 2500-3000 kadar çocukta kanser gelişmesi beklenmektedir.

Çocuk Kanserlerinin Türleri Nelerdir?

Çocukluk çağında görülen kanserlerin nedenleri, türleri, seyirleri, tedavi yaklaşımları ve iyileşme oranları erişkinlerde görülen kanserlerden çok farklıdır. Erişkinlerde görülen kanserlerin çoğu çocuklarda ya hiç görülmez, ya da çok nadirdir.

Ülkemizde çocukluk çağında en sık görülen kanserlerin başında sırasıyla lösemiler, lenfomalar (lenf bezesi kanserleri) ve beyin tümörleri gelir.

Tüm çocukluk çağı kanserlerinin yaklaşık yarıya yakını lösemi ve lenfomalardır. Tüm çocuk kanserlerinin beyin tümörleri yaklaşık , nöroblastom %8, böbrek tümörleri (Wilms tümörü) %7, yumuşak doku sarkomları (rabdomiyosarkom) %7, kemik tümörleri %6, retinoblastom %4 kadarını oluşturur. Diğer kanser türleri daha nadir olarak görülür.

Çocukluk çağında kanser nadir olsa da erken uyarı yapabilecek bazı belirtileri bilmenin yararı olabilir. Kanser belirtisi olabilecek birçok durum aslında daha basit, kolay halledilecek hastalıklarda da görülebilmektedir. Bu nedenle bazen kanser tanısı söz konusu olabilecek bazı hastalarda başka tanılar araştırılırken oyalanmalar görülebilimektedir.

Çocuğunu en iyi anne babaların tanıdığı tartışmasızdır. Çocuğunuzda ani gelişen, size olağan gelmeyen ve düzelmeyip devam eden bazı belirti ve bulgular konusunda uyanık ve dikkatli olmak gerekebilir. Bu tür belirtilerin bazıları aşağıda verilmiştir. Tekrar belirtmek gerekir ki bu tür belirtilerin varlığı her zaman kanser tanısının söz konusu olduğu anlamına gelmez. Önemli olan doğru yerde ve doğru uzmanın hastayı değerlendirmesidir.

Günümüzde ülkemizin hemen her yerinde gelişmiş sağlık merkezleri mevcut olup pek çok dalda iyi yetişmiş uzman doktorlar görev yapmaktadır.

Çocuklarda Kanser Belirtileri Neler Olabilir?

• Gözde beyaz parlaklık olması,
• Belirgin derecede solukluk olması,
• Özellikle sabahları belirgin olan başağrıları,
• Bir nedene bağlanamayan kilo kaybı olması,
• Bir nedene bağlanamayan ateşsiz havale geçirme,
• Bir nedene bağlanamayan diş eti, burun kanamaları,
• Karında veya göğüs duvarında şişlik veya kitle olması,
• Boyundaki lenf bezelerinde önemli derecede büyüme,
• Ciltte yaygın ve önemli derecede morluklar, çürükler gelişmesi,
• Uzun süre devam eden ve açıklanamayan halsizlik, yorgunluk hali,
• Bir nedene bağlanamayan idrarda kanama, dışkılamada zorluk olması,
• Koltuk altları ve kasıklardaki lenf bezelerinde önemli derecede büyüme,
• Kollar ve bacaklarda şişlik, kitle ya da uzun süre devam eden ağrı olması,
• Belli bir nedene bağlanamayan dengesiz yürüme, kolda bacakta kuvvet azlığı,
• Bir nedene bağlanamayan ve uzun süre devam eden ya da tekrarlayan yüksek ateş,
• Ani gelişen ve devam eden görme kusurları veya göz kayması, çift görme gibi kusurlar,
• Kollar, bacaklar, sırt, bel veya eklemlerde uzun süre devam eden şişlik ya da ağrılar,
• Bir nedene bağlanamayan ve uzun süre devam eden bulantı ya da nedensiz ani kusmalar